sarabande-2

Hemşirenin anlatmaya çalıştığı şeyler üzerine telaşlanan annesi, bu kez sabah otobüsüne işe gitmek için değil hastaneye gitmek için binmişti. Hastaneye vardığında kızı tekrar uyumaya başlamıştı. Kızının baş ucunda beklediği saatlerden sonra doktor onu yanına çağırmış ve artık geleceğine pek de ihtimal vermedikleri o umut ateşini yakan haberi vermişti. Kızı iyileşmeye başlamıştı.

***

Geçen aylarla birlikte hastalığı tamamen terk etmişti vücudunu. İyileşmeye başlayan bedenine rağmen eski ruh haline dönemiyordu bir türlü. O geceden bu yana, şaşmadan her gece, rüyasında zifiri bir karanlığın ortasında o iki kelimeyi söylüyordu birisi ona, “Bugün ölmeyeceksin.”

Diğer yandansa, hastalığı süresince ölüm fikrine öylesine alıştırmıştı ki kendisini, bu duygu her zerresine işlemişti artık. Daha durağandı hareketleri. Önceleri safça bir merakla hareketsiz kalamayan gözleri, artık uzun uzun bakmak üzere bir şeyler arıyordu sürekli. Mezara girmiş ve çıkmış gibiydi o. Toprağın tüm soğukluğunu ve kayıtsız kabulünü tatmıştı. Yeterliydi de bu, bir insanın kişiliğini kökten bir biçimde değiştirmeye.

Annesiyse başlarda kızının gördüğü rüyalardan endişelenmişti fakat daha sonra hastalığının onda bıraktığı bir iz olarak kabul etmiş ve çok da önemsememeye başlamıştı.

Hastalığı tamamen geçmiş olmasına rağmen, o hastanede tanıştığı küçük arkadaşını neredeyse her gün ziyaret ediyordu. Neşesinin bir nebze de olsa yerine geldiği nadir zamanlar da onun yanında olduğu vakitlere denk geliyordu. Aralarındaki bu kuvvetli bağın en önemli sebebi başkalarının onları anlayamıyor oluşuydu belli ki. Birisi hala ölümle burun buruna olan ve üstüne üstlük her geçen gün nihai sona biraz daha yaklaşan küçücük bir kız, diğeriyse ölümle yüzleşmeye bu kadar hazırken yaşamaya devam etmesi söylenen ve gördüğü rüyalara küçük arkadaşından başka kimseyi inandıramayan bir kızdı.

Mütemadiyen gördüğü rüyaları sakince karşılamayı öğrenmişti artık. Küçük arkadaşından başka kimseyle de paylaşmıyordu zaten. İşin garip yanıysa, ölüm duygusunu bu kadar benimsemiş olmasına rağmen, her gece karanlıklardan zihnine fısıldanan “Bugün ölmeyeceksin” cümlesine inanıyordu da. Her sabah çok da arzu etmediği bir kendinden eminlikle çıkıyordu sokağa. Belki doğru belki de yanlış fakat ölmeyeceğine inanıyordu.

Onunla ilgili en acımasız şey, acının bile rutinleşmesine izin vermeyen bir hayatı oluşuydu. Onu bazen daha derine bazense daha sığ sulara çeken bir şeyler daima çıkıyordu. Daha genç sayılabilecek yaşına rağmen atlattığı şeyler karşısında artık gözlerini kapatıp daha derinde mi yoksa daha sığ bir suda mı olduğunu sorgulamaktan vazgeçmişti. Çırpınmadan ve kaçmaya çalışmadan götürüldüğü istikamete boyun eğiyordu.

Bir sabah tüm bu alıştığı gariplikler de alt üst olabilmeyi başarmıştı. Uzun süredir sakince karşıladığı, iki kelimeden inşa rüyası bir kelime daha eklemişti kendisine o gece. Ve bu kez karanlıkta değil, sonuna kadar parlak ve beyaz bir sonsuzlukta, korkuyla uyanmasına sebep olan o üç kelimeyi duymuştu, “Bugün, sen ölmeyeceksin”.

Terler içinde kaldırmıştı başını yastığından. Bu kez annesine haber bile vermeden küçük arkadaşının yanına gitmek üzere çıkmıştı evden. Yanına vardığında bembeyaz yüzüne ancak bu kadar yakışabilecek bir gülümsemeyle bekliyordu küçük kız. Kendisini toparlamaya çalışarak oturmuştu yanına. Gördüğü rüyayı anlatmak istemiyordu bu kez. Saatlerce oturdular yan yana. Küçük kız uyumak için bile olsa gözlerini her kapattığında, ölümden daha derin bir korku kaplıyordu onu. “Ölmek, ölüme şahit olmaktan daha mı kolaydı?” küçük kızın öldüğünü sanarak korkuya kapıldığı anlarda bu fikir aklına yerleşiyor ve bir türlü zihnini terk etmiyordu.

Geçen saatlerin sonunda hava kararmaya başlarken, telefonu çalmıştı birden bire. Odadaki sessizliği hafifçe bozan yaprak sesleri bir anda susmuştu sanki. Telefonu açtığında, duyduğu ses ise annesine değil tanımadığı bir adama aitti.

siyah

Muhakkak yalnız değildir gecenin sevdalıları. Fakat bu sevdanın düşkünlerini keskin bir çizgi ayırır, kimileri sabahı arar gecede veyahut gündüzden kaçar, kimiyse kendini bulur karanlıklarda. Aramadan, seslenmeden bulur. Her sokakta, her ışığın altında, karanlıktan önce kendine dokunur onlar. Siyaha saklanmazlar asla, siyahta kaybolur, geceyle karışırlar. Adımları sessiz, sesleri eksik, eksikleri adı olmayan kayıp…

ipler ve uçları

Doğrudur, ben de ayıramadım mürekkebi kağıttan. Fakat kibir denizine düştüğünde birdenbire bulanıklaştı kelimeler. Yine de kopmadı mürekkep kağıttan.

Doğru soruları soramamış olmamız, bulamadığımız cevapların noksanlık sebebi oluyor bazen. Önceler ve sonralar…

***

Gece karanlığında ve kapladığında kar her tarafı, bir başka sessizlik oluyor sanki. Hani kimseler yokken bile etrafta, yine de fark etmediği bir ses duyar ya insan sokakta, o sesin varlığını öyle zamanlarda anlar. Gece karanlığında ve kapladığında kar her tarafı…

Bugün öyle bir gün değildi. Gece karanlığıydı ve fakat her taraf karla kaplanmamıştı. Ve adamın biri, sessizlikte boğulmaya razıyken, korkuları ve şüpheleri doldurup ciğerine, dalamadı uykuya.

Ne kadar fazla karanlık vardı orada. Gecenin karanlığı yetmez gibi, perdeler de zayıf ayışığını sokmuyordu içeri. Perdesiz ve penceresiz bir sokağı hayal etmeliydi insan bazen. Böyle bir hayal için gözlerini kapatıyordu aynı insan, acımasız ve hatta vefasız bir karanlık daha ekleniyordu.

Kader bir ip gibi duruyorken masanın üzerinde, düzensiz, orantısız fakat birbirinin devamı olan bir sürü parçaya bölüyordu birileri. Dokunsa buluyordu o adam ipleri ve uçlarını. Belki de yarım yamalak… Fakat öyle bir karanlık çökmüştü ki üstüne, amaçsız düğümler atıyordu arka arkaya.

Sabah olacaktı. Olmalıydı.

güneş

Gecede hükmüm yoktur benim,
Şafak sökmez odamda.
Zihnim derin, perdelerim kalın.
Yağmura doymuş toprağım,
Ama düşmemiş üstüme,
Tatlı serin gölgesi baharın.

Ve fakat,
Sabah oluyor şimdi;
Olsun.
Sabah benimse, güneş senindir.
Yağmur gibi bir bahar geliyor;
Ve bir ağacın kökleri sarıyor,
Toprağımı damar damar.
Sarsın.
Toprak benimse, gökyüzü senindir.

tesir

Yalnız başarmak söz konusu. Zaten tarih dediğin bizatihi başaranların hikayelerinden ibaret. Yani aslına bakarsak, kimse çabalayanları umursamıyor. Hem hayat, çok da alışılmaması gereken bir şey. Alışsan ne mi olur? Belli olmaz belki biraz daha mutlu olursun.

***

Sesim iyiden iyiye yorgunluğumu gösteriyordu artık. Fakat bu yorgunluğun, düşüncelerimden mi yoksa kendini sabaha teslim edecek karanlıktan mı kaynaklandığını bilmiyordum. Bir süre sessizce masadaki bardağa bakmaya devam ettim.

“Galiba toparlayabildim az önce anlatmaya çalıştığım şeyleri.” dedi, olgun fakat tedirgin bir öz güvenle. Gerçekten konuşacak takatim kalmamıştı artık. Yarısı dolu bardağı elime alıp onu dinlemeye başladım.

“Kelimeler  üzerinde fazla düşünüyoruz sanırım. Tamam. Elbette her kelime bir iz bırakır.” Tam o anda içimden “Muhakkak” dedim, fakat bir ses olarak havada karşılık bulmadı. Konuşmaya devam ediyordu, “Fakat sevgili dostum, boş versene tüm bunları. Gördüğüm kadarıyla melekler bizi pek de hakkıyla koruyamıyor. Haliyle geriye kalanların hepsi şeytanın oyunları.” Aniden sözünü bölerek, “Ne yani?” dedim, “İrademizin hiç mi günahı yok?” Sorduğum soruyu beklediğini gösteriyordu yüzündeki ifade, fakat yine de bir an duraksadıktan sonra, biraz daha acıyan bir ses tonuyla devam etti, “Var elbet. Ne yazık ki var. Fakat daha önce sen de hissetmedin mi? Bütün bir ömrünü günahlarını yerine getirmek için yetiştirilmiş, kurbanlık bir koyun gibiydin.” Bir bakıma haklıydı söylediklerinde. Ama yine de gözden kaçırdığı bir şey vardı. “Doğru. Bunu ve daha fazlasını hissettim.” dedim.

Gökyüzüne baktığımda güzel bir manzarayı görmeden önce evrendeki varlığımın küçüklüğüyle her seferinde dehşete düşen biri olarak, gerçekten de düşünmüştüm söylediği şeyi. Benim yerimde olan bir insan tam olarak benim yaşadığım hayatı yaşar, benim hatalarımı ve benim doğrularımı tekrarlardı, kaderi teyit edercesine. Fakat bu iradeden uzak gibi görünen hayat çizgisindeki şifrenin cevabını verecek soruyu keşfetmiştim, “Ben neden bendim?” Henüz aklımla cevap verme kabiliyetine varamadığım bu soru, varlığımdan,  yok olma istikametime kadar tüm bilinmezlere cevap verdirecek kilit soruydu. Bu düşünceleri sessizce tamamladıktan sonra tekrar ona döndüm. Sanırım şimdi soru sorma sırası bendeydi, “Günahlarımızın sorumluluğunu, onları gururla taşıyacak olan şeytanın sırtına yüklemeye heveslenecek kadar mı korkuyorsun Cehennem’den?” Sorduğum soru, sanki bir hakaret barındırıyormuş gibi bir ses tonuyla, “Nasıl yani?” dedi.

Olaya çift taraflı yaklaşmak zorunda kalacaktım, düşündüklerimi anlatabilmek için, “Yani düşünsene…” dedim, “Hayattaki doğrularımızdan meleklere bir pay vermek yerine, bir gurur nişanesi gibi irademizi parlatıyoruz. Fakat iş günahlara geldiğinde, ya şeytanın oyuncağı kabul ediyoruz kendimizi ya da kader rolünün bir oyuncusu. Buradaki iki yüzlülükte suçlu kim?”

“Haksız değilsin.” dedi, -Zaten “Haklısın” demek her zaman  için zor olmuştur.- “Fakat böyle bile olsa, kader varken, irademizin yargılanması ne kadar adil?”

İş yine dönüp dolaşıp, “Ben neden benim?” sorusuna ulaşmıştı. “Bilmiyorum.” dedim, “Ama sanırım iradeler değil, ruhlar hesaba çekilecek.”

çocukluğum

Seni bulduğum gemiye,
Beni bulmak niyetiyle
Kaçak ve gizlice binmiş
Kaybettiğim çocukluğum.

Haliyle,
Ben şimdi aşık;
Yüreğimdeyse,
Seni seven bir çocuk.
Ellerin,
Görebileceğim bir yerde dursun.
Yoksa tedirgin oluyor,
Yüreğimdeki o çocuk.

bilgeler ve istisnalar

Zamandan çalalım veya zamanımızdan çalınsın, biz de o sırada bir meseleyi biraz açalım.

***

Hayal kırıklıkları, gayelerin anlamsızlığını keşfettikçe daha da büyüyen bir şey. “İnsan ne ile yaşar?” sorusuna cevap bulamayan sığ beynim, “İnsan ne için yaşar?” dendiğindeyse, felsefedeki bu tehlikeli insan sevgisinden korkar oluyor. Belki de felsefi yetersizliklerimdir bu söylediklerimin sebebi. Fakat siz söyleyin bana, bu sorulara vereceğiniz hangi cevap gerçekçi bir genelleme olabilir?

***

Yapmayın lütfen, istisnalar elbette kaideyi bozar. Hatta diyebilirim ki; kaideleri, daima istisnalar bozar.

Sevgili dostlarım, daha da güzeli şudur; dünyayı daha güzel bir yer yapan istisnalardır ve eğer güzel günler göreceksek, bu, istisnaların sayesinde olacaktır.

Fakat tüm bu umutlu güzelliğe rağmen insanın hiçbir duygusu doymak bilmiyor, sevgili dostlarım. İstisnalar sayesinde güzelleşmiş bir dünyayı bile daha güzel yapmaya çalışacak, içimizdeki bu doymak bilmez açlık. Ve o zaman tekrar istisnalar genelleşecek. Bundan çok önce de, “daha” güzel bir dünya hayaliyle gelmedik mi bu rezil halimize. Bizim bir şeyleri daha iyi yapma arzumuz, bizden sonrakilerin de berbat sabahlarda uyanmaya devam etmesine sebep olacak yalnız.

Öğrenmemiz gereken budur belki de, “Dünyayı olduğu gibi sevebilmek”. Fakat sevgili dostlarım, öyle bir hırs var ki içimizde, bırakın dünyayı olduğu gibi sevmeyi, biz bir insanı bile olduğu gibi sevebilmekten aciziz. İstisnalarımız mevcut elbette. Kanaatimce, yeryüzündeki gerçek bilgelik de budur, “Olanı sevdiğimiz hale getirmek yerine olanı yalnızca olduğu gibi sevebilmek”. Ve daha da önemlisi, bunu bir maharet olarak özümsememek. Benim için bir bilgenin alametidir bu, sevgili dostlarım.

Ve işin acı yanı; ben de bilgelik karşısında hırsıma yenik düşüyorum, “Sevilmeyi ‘daha’ fazla hakkeden birileri varsa, onlar bu insanlardır”.

sevda

Odama baharı sığdırdım ben. Yağan her damlayı, sevdama ekledim. Su toprağa karıştı, toprağı yüreğime sığdırdım. Önce köklerine sarıldım, sonra gölgene sığındım. Uzandı dalların, birden gökyüzüne dokundum. Dost oldum yıldızlarla, öğleden sonra gelirsin diye sabahlara kadar mutlu oldum.

Ben yağmurdum; yeşer diye yüreğimde, şimdi toprak oldum. Güzden sevmeyi, kıştan sabrı öğrendim. Ve gözlerinden, gözlerinden sevilmeyi öğrendim.

Yersiz yurtsuz bir adamdım ben, nefeslerini biriktiren gök kubbeye ‘evim’ demeyi öğrendim.

sarabande-1

Güneş doğduğunda, gözüne uyku girmemiş halde çıktı yatağından. Birkaç haftadır her muayeneye gidişinde bu halde uyanıyordu. Diğer günlerde de adam akıllı bir uyku uyuduğu söylenemezdi. Kalktıktan birkaç dakika sonra mutfağa gittiğinde, annesinin kahvaltı hazırladığını gördü. Karşılıklı iki ‘günaydın’dan başka bir şey söylemediler birbirlerine. Mutfaktaki sessizliği kızarmak üzere olan patatesler ve çayın altındaki doğalgaz ateşi bozuyordu. Kahvaltı bitene kadar da pek bir şey konuşmadılar. Annesi, “Ne zaman çıkalım?” diye sordu, o da “İstediğin zaman çıkabiliriz.” dedi yalnızca.

Hastane her zamanki gibiydi. Gri duvarların arasına sıkışmış hastalar, hastalıklar ve bir de hasta yakınları. Tabii bir de doktorlar ve diğer hastane personeli… Kötü aydınlatılmış koridorlardaki insanlar, kasvetle bekler ve yürürken, doktorların odalarıysa sanki bir umut arz etmeye çalışırcasına iyi aydınlatılmıştı. Fakat onlarınsa yüzlerindeki kasvet bozuyordu tüm o umut vaat etme gayretindeki ortamı. Birkaçı hariç tüm doktorlar böyleydi hastanede. İşin garip yanıysa, o birkaç güleç doktorun da yeterliliğini sorguluyordu çoğu hasta.

Koridordaki yarım saatlik bekleyişin ardından bir hemşire ismini seslenerek doktorun odasına davet etmişti onu. Odaya girdiklerinde, göze ilk çarpan şey doktorun arkasında duran ve ne ifade ettiğini hiç anlayamadığı koyu renkli bir tabloydu. Odanın geri kalanındaysa her doktorun odasında bulunan ve büyük ihtimalle hiçbir zaman okunmamış ve okunmayacak hasta bilgilendirme afişleri vardı. Doktor ne annesinin ne de onun yüzüne bakmadan önündeki kağıtları inceliyordu. Eliyle oturabileceklerini işaret ettikten sonra, “Tahlilleriniz çıkmış.” dedi. Doktor, tahlillerden başını kaldırdığında bile onun yüzüne bakmamaya gayret ediyordu. Annesine bakarak konuşmaya başladı tekrar; “Bu basit bir hastalık değil ne yazık ki. Sağlığına kavuşma ihtimali her zaman var elbette. Eğer imkanlarınız el veriyorsa tedaviye hastanede başlamanızı tavsiye ederim.”

Hastalığının kesinleşmesinden çok doktorun tavrı yakıyordu canını. Doktorun tüm o samimi olmama gayretini şimdi daha iyi anlıyordu. Ölmesi muhtemel insanlarla kurulacak her yakınlık acı bir sondan küçük de olsa bir pay almak demekti. Bu yüzden yüzüne bile bakmıyordu onun.

Sonraki konuşmaları neredeyse duymamıştı. Annesinin ayağa kalktığını fark ederek, o da ayağa kalkmıştı yalnızca. Dışarı çıktıklarında annesi yalnızca “Eve gidip sana valiz hazırlamalıyız.” demişti.

***

Geçen 4 ayın sonunda uykuları normalleşmişti. Belki de hastalığın ilerlemesinden dolayı artan halsizliğinin de bunda payı vardı. Ama artık daha huzurlu uyuyordu. Kendisiyle aynı hastalıktan dolayı yatan kimse yoktu yakınlarındaki odalarda. Bundan bile anlamlar çıkarmıştı hastaneye yatırılışının ilk günlerinde. Fakat birkaç hafta sonunda tanıştığı ve kendisinden birkaç yaş küçük olan bir kız çocuğunun “Seninle beraber iki kişi olduk.” demesi hem rahatlama hem de acı vermişti ona. Sonrasında da neredeyse bütün vaktini o küçük kızla geçirir olmuştu zaten. Annesinin başlarda her gün yaptığı ziyaretler de seyrekleşmeye başlamıştı geçen süre zarfında. Artık hafta sonlarında ve hafta içinde de bir ya da gün geliyordu annesi.

O gün de önceki günler gibi geçmişti. Mevsimin yaz oluşuyla birlikte hastaların bahçeye çıkmasına daha fazla izin veriliyordu. Vaktinin çoğunu küçük kız çocuğuyla bahçede oturup sohbet ederek geçiriyordu. Konuşmalarına konu olmayan tek şey hastalıktı. İkisi de sözleşmişcesine uzak duruyordu bu konudan. Akşama doğru da ilaçlarını alıp odasına çekiliyordu ikisi birden.

O gün de böyle olmuştu. Biraz televizyon izlemiş ve sonra da televizyonu bile kapatamadan uykuya dalmıştı. Birkaç saatin sonunda terler içinde fırlamıştı yatağından. Kısacık bir süre boyunca yatağında soluklanmış ve sonra seslendiği nöbetçi hemşireye gördüklerini anlatmaya çalışmıştı. “O geldi.” diyordu yalnızca. Hemşirenin defalarca “Kim?” diye sormasına rağmen o ismi telaffuz edemiyordu bir türlü. Bir sonuç alamayacağını anlayan hemşire, en sonunda “Ne yaptı?” diye sormuş ve aldığı “Bana ölmeyeceğimi söyledi.” cevabı karşısında odadan çıkarak hastanın annesini aramaya gitmişti.

Uzunca bir süre görmeye devam edeceği rüyaların ilkini görmüştü o gece.

bir adam

Bir adam, yıldızlara dokundu bu akşam,
Bir adamsa hiç ağlamadı,
Sanki gözleri ve gözyaşları yokmuş gibi.
Bir adam, yağmurlara sarıldı, sımsıkı,
Hiç ıslanmadı o adam,
Bir adam, birini sevdi bugün,
Öyle ki çocuklar bile inanmadı,
Ama sevmişti o adam.
Bir adam, zamanı durdurdu bugün,
Kimse farkına bile varmadı,
Zamanın bile ruhu duymadı.
Öyle elbet,
Zamanın da ruhu vardır.
Adamın biriyse,
Söyleyecek bir şey bulamadı bugün,
Öyle bir anlamla doldu ki,
Zifiri anlamsızlık kapladı her yanını.
Bir adam, geceyi sığdırdı odasına,
Yıldızlar bile razı oldu yolculuğa,
Dayanamadı diğer adam,
Tuttu, geceyi aydınlattı,
Yeni bir sabah doğdu birden.
Sonra toplandı o adamların hepsi,
Tek bir adam oldular.
Bir oldular,
Ve birini sevdiler hep birlikte,
Böyle bir sevmek,
Sığmazdı zaten tek bir adamın kalbine.

yeni bir sabah

“İzin ver, senin karanlığında saklanayım.” demiştim, bilmediğim hatıralarla dolu gözlerine bakarken.

Hiç konuşmadı tebessümle başını eğerken. Uzunca bir vakit etrafı seyrettik birlikte. Her geçen dakika biraz daha sığınıyordum sanki dokunamadığım ellerine.

O bekleyişi güneş doğana kadar devam etti. Her an daha da aydınlık oluyordu yüzü. En sonunda tekrar bana bakıp, “Korkma. ‘bir şeyler’ bitti artık.” dedi, “şimdi, ‘yeni bir sabah’ın vakti…”